Regelmatig wordt ons gevraagd wat de beste brandstof voor een klassieker is. Omdat het antwoord een stuk langer is dan de vraag stellen, hierbij een uitgebreide uiteenzetting.

Veel oudere benzinemotoren zijn ontwikkeld om te lopen op loodhoudende benzine met een hoog octaangehalte (officieel: octaangetal). Gelukkig voor milieu en volksgezondheid is deze brandstof lang geleden uit de handel genomen.

Klassiekerbezitters moeten dus op zoek naar alternatieven. Hieronder behandelen we de meest voorkomende brandstoffen: Euro 95, Super 98 en E10 benzine. Ook gaan we in op het gebruik van loodvervanger en hoog octaan benzine.

-Euro 95 of Super 98?
Voor het octaangehalte geldt, kort door de bocht, dat motoren met een hogere compressie behoefte hebben aan een benzine met een hoger octaangehalte. Hoe hoger het octaangehalte des te hoger de klopvastheid en des te lager de kans op ‘pingelen’. Pingelen is het spontaan ontbranden van het lucht/brandstofmengsel, buiten het tijdstip van ontsteking. Hierdoor ontstaan tegengestelde krachten in de verbrandingskamer, wat zich vertaalt in een onregelmatige loop en een kloppend of pingelend geluid. Dat dit niet goed is voor de motor moge duidelijk zijn; het kan leiden tot ernstige motorschade.

De keuze voor Euro 95 of Super 98 is open voor discussie. Veel klassieke Engelse auto’s lopen prima op Euro 95, mits de ontsteking goed staat afgesteld. Doorgaans moet deze voor E95 iets later staan, zodat er geen spontane voorontbranding optreedt (te dicht bij het bovenste dode punt). Vooral voor motoren met een wat lagere compressie is Euro 95 zonder meer geschikt. Denk hierbij aan sedans maar ook sportwagens die in de jaren ’70 voor de Amerikaanse markt geleverd zijn met een wat lagere compressie (MGB, TR6). De sportievere rijder zal meer baat hebben bij een zo hoog mogelijk octaangehalte. Motoren met een getunede kop met snellere nokkenas lopen beter en blijven langer heel met E98.

-E10 benzine (ethanol)
Voor veel klassiekers is gewone Euro 95 een prima brandstof. Let wel op dat er niet teveel ethanol is toegevoegd. Zo is E10 benzine (met 10% ethanol) absoluut uit den boze. Veel zachte delen in het brandstofsysteem (rubber slangen, membramen in benzinepomp of carburateur, kurk, zink in bijvoorbeeld de vlotter) worden hierdoor aangetast. Ook kan oude benzineaanslag oplossen in E10 benzine, met concentratie van vervuiling als gevolg. Ook trekt ethanol (een alcoholsoort) water aan. Dit kan bij langere opslag leiden tot vocht en dus corrosie in de tank. Ook treedt op den duur bacterievorming op, waarmee de kwaliteit van de brandstof achteruit gaat. Let op dat Euro 95 bijvoorbeeld ook vaak 5% ethanol bevat en dus eigenlijk ‘E5’ benzine is. Staat uw oldtimer dus langere tijd stil dan is het sowieso aan te raden om een premium benzine te tanken, met een zo laag mogelijk alcoholgehalte (Super 98, BP Ultimate e.d.).
Er zijn leveranciers die additieven voor E10 aanbieden, speciaal ontwikkeld om de schadelijke effecten op klassiekers tegen te gaan. Denk bijvoorbeeld aan de VSPE Power Plus Multishot van Millers Oils (verkrijgbaar in de KNAC webshop).

-Loodvervanger
Het toevoegen van een loodvervanger heeft alleen zin als de cilinderkop nog niet loodvrij is gemaakt, bij motoren die ontwikkeld zijn voor loodhoudende benzine. De loodvervanger zorgt voor bescherming van zachtere klepzittingen. Zonder loodvervanger zullen deze sneller slijten, wat kan leiden tot compressie- en vermogensverlies.

-Hoog octaan benzine
Bij veel Duitse pompen is benzine met een octaangehalte van 102 verkrijgbaar. In Nederland wordt deze voornamelijk geleverd door Firezone, onder de merknaam Competition 102. De meeste klassiekers zullen hier ter voorkoming van pingelen geen of weinig baat bij hebben, maar het kan een geruststelling zijn dat er geen ethanol is toegevoegd.

-Aandeel biobrandstof verdubbelt
In de gangbare benzine wordt een deel biobrandstof – ethanol – bijgemengd. Dat is nu in Nederland doorgaans 5% en dat gaat naar 10%. Ethanol heeft als vervelende bijwerking in oude motoren dat het kan leiden tot verstopping en schade, vooral na lang stilstaan. En klassiekers willen nog wel eens lang stil staan, want uit onderzoek weten we dat een klassieker elf maanden per jaar stil staat en gemiddeld maar een maandje rijdt en dan niet meer dan 1.900 km voor de oudere klassiekers. Behalve die ethanol heeft een moderne benzine ook een lager octaangetal (RON) dan de benzine van vroeger, die toen doorgaans 98 RON was. Een laag octaangetal plus veel ethanol in de benzine kunnen samen leiden tot motorschade. Maar gelukkig zijn er wel voorzorgsmaatregelen te nemen.

-Premium benzine duurder
Veel klassiekerbezitters geven er de voorkeur aan om toch de goedkopere E95 te tanken. Dat is een korte termijn voordeel afzetten tegen een kans – niet de zekerheid – op motorschade op langere termijn tegen hoge kosten en het blijkt dat veel mensen dat gokje wel willen wagen. Als je niet allerlei toevoegingen zoals bijvoorbeeld een ethanol ‘killer’ wilt gebruiken, is altijd een premium benzine tanken een goed advies. De grote maatschappijen hebben allemaal een slang aan de pomp voor deze kwalitatief betere benzine met een hoger RON-getal. Shell heeft V-Power; gegarandeerd zonder ethanol en 98 RON. BP biedt Ultimate 98 en dat is vooral goed in het verwijderen van vuil in de motor. Total noemt het Excellium 95, maar wel met ethanol.
Daarnaast is er dus nog een kleine aanbieder, Firezone/Salland Olie, met het product Competition 102, verkrijgbaar bij 61 tankstations in Nederland. Een hoog octaangetal van 102 en zonder ethanol. Met die soorten benzine rijd je overigens wel zuiniger, want elke procent ethanol in de benzine verhoogt het gebruik met 0,3%. Dat maakt de hogere prijs van premium benzine weer een beetje goed.

-Samenstelling wisselt in de EU
Niet overal in Europa is de benzine van hetzelfde merk ook gelijk van samenstelling. V-Power bijvoorbeeld is in de Benelux gegarandeerd ethanolvrij, maar in Frankrijk niet. Waar we maar mee willen zeggen dat het opletten blijft waar en wat je tankt. Het is de eigen keuze wat te tanken voor de eigen klassieker, maar wat wel duidelijk is, is dat het gebruik van een premium benzine zonder ethanol voorkomt dat er motorschade op langere termijn kan ontstaan.

-Toekomst
Ingaande 2020 zal de gebruikelijke Euro95 (E5 met 3-5% ethanol) plaats gaan maken voor E10 met dus max. 10% ethanol. Oldtimer bezitters zullen dan dus vaker naar Superplus 98 (E5) moeten grijpen om niet teveel ethanol in de tank te krijgen. Maar met het definitief doorvoeren van E10 aan de pomp blijft er altijd een alternatief beschikbaar voor auto’s die daarvoor niet geschikt zijn.
In een heel enkel geval nog de ”oude” Euro 95 (E5) of in ieder geval altijd de Superplus 98 (E5).

-E10 en het brandstofsysteem van klassieke voertuigen
Benzine E10 bevat 10% ethanol en vervangt in de toekomst de benzine loodvrij 95 met maximaal 5% ethanol, die nu is gespecificeerd in normblad EN 228. De introductiedatum verschilt per land. Mogelijke problemen, die kunnen optreden met de brandstof E10, liggen op het gebied van:

1.Opslag in voertuigtank en reserve brandstof reservoir
2.Toegepaste materialen in het systeem
3.Interne vervuiling van het systeem na overschakelen op E10
4.Interne vervuiling van het systeem in tweede termijn

Ethanol breekt snel af, waardoor de brandstof octaan/cetaan verliest. Dit kan leiden tot kloppen, pingelen en een slecht startende motor. Ook tast ethanol rubber aan, denk aan pakkingen, slangen en afdichtingen. Daarnaast zorgt ethanol voor corrosie in de veelal stalen tanks van de oldtimers. Het vervuilt de tank en het brandstofsysteem met gomresten, wat leidt tot verstopte filters, injectoren en carburateurs.

Ethanol is ook hygroscopisch, d.w.z. het neemt water op. In combinatie met water is Ethanol heel corrosief, een ideaal oxiderend middel, wat tot corrosie zal leiden van bijvoorbeeld metalen benzinetanks. Door de opname van water treedt er tevens een chemisch proces in werking, waardoor de brandstof wordt ‘gescheiden’ in de ‘onderdelen’ die moderne brandstoffen bevatten (esters en koolwaterstof derivaten). Hierdoor is de benzine ook minder lang houdbaar; met als gevolg problemen bij stilstanden langer dan 2 maanden en zeker bij vochtig weer.

-Toegepaste materialen
Het brandstofsysteem is opgebouwd uit veel materialen. Niet alle materialen zijn E10 bestendig:
Rubber wordt toegepast voor slangen, afdichtingen, diafragma in de brandstofpomp, membraan in acceleratiepomp van de carburateur:
-Niet bestendig: Natuurrubber NR, butylrubber IIR.
-Bestendig: Nitrile rubber NBR, Viton.
Remedie: waar mogelijk NBR en Viton toepassen.
Aluminium: een coating is wenselijk.
Zink: gevoelig voor corrosie. Denk aan onder gemonteerde vlotterkamer.
Kurk van vlotters van oude carburateurs is niet bestendig, vlotter van benzinemeter ook niet.

-Interne na overschakelen op E10
Bij veelvuldig gebruik van E10 zal onder invloed van de ethanol bestaande aanslag in tank en leidingen losraken en zich ophopen in filter en/of carburateur. De locatie van het brandstoffilter is per type voertuig verschillend: in de tank, onder de vloer of in de motorruimte.

Advies 1: Filter regelmatiger controleren eventueel reinigen.
Advies 2: Doorzichtig leiding-filter toepassen.
Advies 3: Zo nodig het bezinksel op de bodem van de tank verwijderen.

-Interne vervuiling in tweede termijn
Door oxidatie van alcohol in de tank ontstaat een bruine kleverige substantie, die tot verstopping van het brandstofsysteem kan leiden. Over dit probleem is nog weinig concreets in de literatuur gevonden.
Tip: voeg Tanksafe toe van Millers Oils (verkrijgbaar in de KNAC webshop).

-Slotopmerkingen:
Overschakelen op het tanken van benzine E10 zo lang mogelijk uitstellen. Voor langdurige opslag van het voertuig en bij gebruik van het voertuig is nu het advies om alcoholvrije benzine te gebruiken. Op dit moment zijn dat Shell V-power, BP Ultimate en de meeste Super Plus 98 benzines (zoals van Q8, Gulf en Texaco).

Bron: Inzending op klassiekerplein.nl (welke is gecheckt door experts van de ANWB).
Bron: KNAC